Phong tục đón Tết ở vùng cao phía Bắc như tục ăn trộm cầu may, cướp gà hay niêm phong nhà bằng giấy đỏ… ngày nay vẫn được nhiều dân tộc duy trì mỗi dịp Tết đến xuân về. 1. Tục gọi trâu về ăn Tết của người Mường Phong tục của người Mường ở […]
Phong tục đón Tết ở vùng cao phía Bắc như tục ăn trộm cầu may, cướp gà hay niêm phong nhà bằng giấy đỏ… ngày nay vẫn được nhiều dân tộc duy trì mỗi dịp Tết đến xuân về.
1. Tục gọi trâu về ăn Tết của người Mường
Phong tục của người Mường ở Hòa Bình là từ mấy ngày trước Tết, họ đã chuẩn bị sẵn mõ để qua giao thừa đốt đuốc đi gọi vía trâu. Họ tin rằng, đó chính là cách trả ơn vật nuôi trung thành đã vất vả cả năm giúp cho gia chủ cấy cày. Ngoài ra, người Mường ở đây cũng treo bánh ống lên những dụng cụ sản xuất như cày, bừa, đòn gánh để mời những người bạn đồng hành này ăn Tết cùng gia đình. Họ quan niệm rằng, con trâu hay cái cày cũng cần được nghỉ Tết sau 1 năm vất vả trên đồng ruộng.
2. Lễ hội gội đầu của người Thái trắng
Người Thái trắng ở Sơn La tổ chức lễ hội gội đầu từ trưa ngày cuối cùng trong năm. Tất cả già làng, trưởng bản, từ già đến trẻ đều hò nhau xuống bờ sông để tổ chức lễ gội đầu với mong muốn xua đi tất cả những gì không may mắn trong năm. Họ còn chuẩn bị 1 số bát nước gạo đã được ngâm chua nhẹ rồi xối từ từ lên tóc, gợi lên mọi điều tốt đẹp cho ngày mai bước vào năm mới thật tinh khôi. Lễ gội đầu này kết thúc là đến cuộc vui đua thuyền giữa nam và nữ. Người ta tổ chức xòe vòng, ném còn… trai gái được dịp vui chơi thỏa thích.
3. Người Cao Lan ‘niêm phòng’ nhà bằng giấy đỏ
Công việc đầu tiên để chuẩn bị cho việc đón năm mới của người Lào Cai là tục dán giấy đỏ (tiếng Cao Lan là chí dịt) trong nhà. Khoảng 2 ngày trước Tết là ngày niêm phong cho tất cả những gì thuộc về gia đình. Từ cái xẻng, cái cuốc, con dao, cái bừa, cái cày, chuồng trại, cây cối quanh nhà… đều được dán giấy đỏ để các vật này được nghỉ Tết. Toàn bộ ngôi nhà bỗng nhiên nhuộm sắc đỏ rực rỡ. Theo quan niệm người Cao Lan, giấy đỏ biểu tượng cho niềm vui, sự tốt lành. Dán giấy đỏ lên nơi quan trọng là bắt đầu cho 1 năm mới với ước mong an khang thịnh vượng.
4. Người Lô Lô đi ăn trộm lấy may
Người Lô Lô ở Hà Giang quan niệm rằng thời khắc bước sang năm mới, nếu ai đó mang về nhà được 1 chút gì thì năm mới gia đình sẽ gặp nhiều điều tốt lành, ăn nên làm ra. Do đó, họ đi lấy trộm cầy may những không lấy nhiều và không lấy đồ có giá trị lớn, mà chỉ là củ tỏi, củ hành, thanh củi… Người đi lấy may không đi công khai, không rủ nhau đi và không muốn chủ nhà bắt được. Ai cũng đi lặng lẽ và âm thầm, gặp người quen cũng không chào hỏi. Thế nhưng, lỡ bị chủ nhà bắt được thì họ cũng không bị trách móc gì.
5. Đàn ông H’Mông phải dậy sớm nấu cơm
Sáng mồng 1, đàn ông H’Mông phải dậy nấu cơm và làm mọi việc trong nhà thay vì đàn bà con gái trong nhà đã làm quanh năm. Người H’Mông quan niệm, con trai là trụ cột của gia đình nên tất cả mọi việc trong gia đình đều phải chịu trách nhiệm để giữ được truyền thống cả năm. Sáng mồng 1 Tết, ai dậy thì cứ âm thầm dậy, không gọi nhau, vì nếu gọi nhau thì sâu bọ nghe thấy sẽ đồng loạt thức dậy phá hoại lúa, ngô.
6. Người Pu Péo hò nhau “cướp” giọng gà
Cưới giọng gà hay đón giọng gà là phong tục rất độc đáo cho người Pu Péo ở Hà Giang. Khi giao thừa đến, sắp bước sang năm mới, người ta phải canh chừng mấy chú gà trống. Thấy gà vừa vỗ cánh, chuẩn bị gáy là người ta đốt ngay 1 quả pháo, ném vào chuồng gà. Lũ gà giật mình, nhảy lên thi nhau gà. Ngay lập tức, mọi người hò nhau hát vang trời để át tiếng gà gáy. Người Pu Péo quan niệm rằng: tiếng gà gáy vừa hay, vừa thiêng liêng sẽ đánh thức cả ông mặt trời dậy. Vì thế, ai át được tiếng gà thì sang năm mới sẽ hát hay, hạnh phúc và gặp nhiều may mắn.
